Miejscowość
Pierwsze wzmianki pochodzą z 1190 r., kiedy to ród Wedlów zawładnął słowiańską osadą leżącą na szlaku handlowym prowadzącym ze Szczecina i Stargardu na Pomorze Wschodnie. Wówczas nadano jej nazwę Fryenwalde. Z 1321 r. pochodzi informacja, że miejscowość tę określano jako Vredenwalde, natomiast w 1329 r. jako Nove Vrigenwalde. Kiedy w 1338 r. nadano prawa miejskie, funkcjonowała nazwa Wreinwaldis, która w 1492 r. została zmieniona na Nygen Vrigenwalde. Ostatecznie pozostała nazwa Freinwalde, która w wolnym tłumaczeniu oznaczała osadę położoną w otwartym lesie lub polu. Polska nazwa powstała dopiero po II wojnie światowej i jest ona nawiązaniem do używanej w XIV w. nazwy okolicznego jeziora Kotzavil. Krótko po wojnie przejściowa nazwa miasta brzmiała Leśnowola, ostatecznie jednak przyjęto miano Chociwel.
Z badań archeologicznych wynika, że w okolicach Chociwla już w okresie między VI a VIII wiekiem istniały osady plemion słowiańskich. Po 967 r. Pomorze zostało włączone do państwa księcia Mieszka I, wyniku czego funkcje polityczne oraz administracyjne sprawowali na tym obszarze kasztelanowie. W XIV w. Chociwel był już zorganizowanym, choć niesformalizowanym pod względem ustrojowym ośrodkiem miejskim. Jak wspomniano, prawa miejskie otrzymał 12 marca 1338 r., dzięki staraniom braci Wedlów – ówczesnych właścicieli. Miejscowość została lokowana na prawie brandenburskim. W 1600 r. nastąpiła ponowna lokacja miasta (tym razem na prawie lubeckim), również za sprawą rodu Wedlów. W okresie pomiędzy obiema lokacjami miasto znacznie się rozwinęło. Posiadało potężne fortyfikacje, szpital oraz szkołę, a także budowany przez ponad pół wieku gotycki kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej. Istotną rolę odgrywał handel, Chociwel znajdował się bowiem na szlaku łączącym Brandenburgię z Pomorzem. W mieście odbywały się cztery jarmarki w ciągu roku. W 1492 r. zabudowę strawił ogromny pożar, w którym spłonęły m.in. wszystkie miejskie dokumenty.
Według danych z 1628 r. w mieście znajdowały się 93 budynki mieszkalne i 50 innych zabudowań. Okres wojny trzydziestoletniej (1618–1648) był dla miasta tragiczny w skutkach. Miasto było położone na granicy oddzielającej Marchię Brandenburską od obszaru rządzonego przez książąt pomorskich, w wyniku czego stanowiło nieustannie przedmiot zbrojnego sporu, który zakończył dopiero zawarty w 1648 r. traktat westfalski. Na jego mocy Chociwel przeszedł pod panowanie Brandenburgii. W 1655 r. miejscowość złupili Szwedzi. Na domiar złego w 1630 i 1637 r. okolicę nawiedziła epidemia zarazy, na skutek czego populacja zmniejszyła się aż o połowę. Ostatecznego zniszczenia dokonał ogromny pożar z 1660 roku.
W 1701 r. Chociwel wszedł w skład powstałego Królestwa Prus. Od początku XVIII w. miasto powoli się odbudowywało. Znaczny rozwój nastąpił jednak dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Było to możliwe m.in. dzięki wybudowaniu połączenia drogowego ze Stargardem (1843) oraz kolejowego na linii Stargard – Łobez (1859). Poprawiono również drogi lokalne, a nową zabudowę miejską wznoszono w konstrukcji ryglowej. Rozebrano mury miejskie wraz ze zniszczonymi bramami, a w miejscu wałów założono ogrody, co uczyniło Chociwel miastem otwartym. W 1861 r. liczba ludności wynosiła 2200 osób. Podstawą utrzymania mieszkańców było rolnictwo, handel i rzemiosło. Wyszynkiem piwa zajmowano się już od 1719 r., powstały również gorzelnie. W mieście działały dwa młyny wodne i dwa wiatraki. Młyn zbożowy miał także zainstalowane urządzenia tartaczne i tłocznie oleju, a w latach sześćdziesiątych XIX w. otrzymał maszynę parową. Drugi młyn słodowy miał również urządzenia tartaczne; związany był z miejscowym browarem.
Początek XX w. stanowił w dalszym ciągu okres intensywnego rozwoju Chociwla. Nastąpiło uporządkowanie ciągów ulicznych, ustalono granice między ulicami a posesjami, a także nadano nazwy ulicom i numery posesjom. Miasto zostało oświetlone latarniami olejowymi. Oświetlenie elektryczne Chociwel uzyskał dopiero w 1925 r., po wybudowaniu elektrowni wodnej przy ujściu wód z jeziora Starzyc do rzeki Krąpiel. Rozwinęło się w Chociwlu szkolnictwo powszechne – były dwie szkoły prowadzone zarówno przez duchownych, jak i przez nauczycieli świeckich. W dalszym ciągu głównym źródłem utrzymania ludności było rolnictwo, jednak uprawa roli była bardziej nowoczesna dzięki znacznemu umaszynowieniu i stosowaniu płodozmianu oraz uprawie roślin motylkowych. Funkcjonował dom handlowy, tzw. Konfhaus Dobrin, założony jeszcze w 1775 roku.
W 1933 r. liczba ludności wynosiła 3277 osób. Do 1939 r. w mieście odbywało się 8 jarmarków rocznie. W czasie II wojny światowej, toczyły się ciężkie walki między wojskami niemieckimi a radzieckimi. Ostatecznie, 3 marca 1945 r. miasto zdobyli Rosjanie. W wyniku działań wojennych centrum zostało doszczętnie zniszczone (ocalał jedynie kościół). Od 1945 r. miejscowość ponownie znajduje się w granicach państwa polskiego.
materiał pochodzi ze strony: https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/c/250-chociwel/96-historia-miejscowosci/66690-historia-miejscowosci